از وقت طلوع فجر تا غروب آفتاب هر روز

از وقت طلوع فجر تا غروب آفتاب هر روز
چهارم: علماء، هر روز از طلوع فجر تا غروب آفتاب را به دوازده بخش تقسیم کرده اند بطوری که با تغییر فصل ها تغییری نکند و هر قسمت را به امامی منسوب کرده اند.
سیّد جلیل علیّ بن طاووس در کتاب «امان الاخطار» فرموده است که: هر ساعتی از روز مختصّ به یکی از ائمّه(ع) است و برای آن، دو دعا وجود دارد.
بنابر روایات، هر یک از امامان برای ساعت خود مثل نگهبان و حامی است. پس ساعت اوّل برای مولایمان علی(ع) است تا دوازدهم که مخصوص مولایمان مهدی(ع) می باشد، و انسان در هر ساعتی از آن ساعات چه زمستان و چه تابستان به آنچه مخصوص آن ساعت است دعا کند زیرا که مقدار روز هر چقدر باشد به دوازده قسمت و دوازده دعا تقسیم می شود.
پس اگر در ساعتی که متعلّق به یکی از ائمّه (ع) است برای سفر از خانه خارج شدی، این دعا را بخوان: «خداوندا! مولای من فلان (صلوات اللّه علیه) را برسان (و اسم آن امام را ببرد) که ما بر او سلام می فرستیم و ما به سبب اقبال جناب تو به او توجّه می کنیم تا به امر تو، ضامن نگهبانی و حمایت و سلامت و کمال سعادت ما باشد و در آن ساعتی که او را نگهبان آن ساعت گرداندی به هر سو که برویم متوجّه اوباشیم.»
و من می گویم: هر گاه در ساعتی که اختصاص به یکی از ایشان دارد به منزلی وارد شدی یا از آنجا خارج گشتی، بگونه ای که به آن حضرت نزدیک شوی بر او سلام کن و از او بخواه تا ترا در آن چه که در این ساعت اتّفاق می افتد ضمانت کند.
پس اگر خدا این را از تو نمی خواست به آن راهنماییت نمی کرد و وقتی به آن عمل کردی خدای عزّوجلّ ترا بسوی خود هدایت می کند و حرکات و سکناتت در سفر همگی عبادت و سعادت آخرت محسوب می گردد.»
چون کتاب «امان الاخطار» در مورد آداب سفر نوشته شده است، لذا فقط به آثار توسّل به ائمّه (ع) در سفر اکتفا کرده است و الاّ آن چه را که گفته در هر کار دنیوی و اخروی که انسان می خواهد شروع کند مؤثّر است. و امّا دو دعای مخصوص به امام عصر (ع) که باید در ساعت دوازدهم روز خوانده شود:
اوّل آن، این است:
«یا مَنْ تَوَحَّدَ بِنَفْسِهِ عَنْ خَلْقِهِ یا مَنْ غَنِیٌّ عَنْ خَلْقِهِ بِصُنْعِهِ یا مَنْ عَرَّفَ نَفْسَهُ خَلْقَهُ بِلُطْفِهِ یا مَنْ سَلَکَ بِاَهْلِ طاعَتهُ مَرْضاتِهِ یا مَنْ اَعانَ اَهْلَ مَحَبَّتِهِ عَلی شُکْرِهِ یا مَنْ مَنَّ عَلَیْهِمْ بِدینِهِ وَ لَطِفَ لَهُمْ بِنائِلِهِ اَسْئَلُکَ بِحَقِّ وَلِیِّکَ الْخَلَفِ اَلصَّالِحِ بَقِیَّتِکَ فی اَرْضِکَ الْمُنْتَقِمُ لَکَ مِنْ اَعْدائِکَ وَ اَعْداءِ رَسوُلَکَ وَ بَقِیَّةِ آبائِهِ الصَّالِحینَ م ح م د بْنِ الْحَسَنِ وَ اَتَضَرَّعُ اِلَیْکَ بِهِ وَ اُقَدِّمُهُ بَیْنَ یَدَیْ حَوائِجی وَ رَغْبَتی اِلَیْکَ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَفْعَلَ بی کَذا وَ کَذا وَ اَنْ تُدارِکْنی وَ تُنَجِّیَنی مِمَّا اَخافُ وَ اَحْذَرُ وَ اَلْبِسْنی بِهِ عافِیَتَکَ وَ عَفْوَکَ فِی الدُّنْیا وَ الآخِرَةِ وَ کُنْ لَهُ وَلِیّاً وَ حافِظاً وَ ناصِراً وَ قائِداً وَ کالِئاً وَ ساتِراً حَتّی تُسْکِنَهُ اَرْضَکَ طَوْعاً وَ تُمَتِّعَهُ فیها طَویلاً یا اَرْحَمَ الرَّاحِمین وَ لاَ حَوْلَ وَ قُوَّةَ اِلاَّ بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظیمِ فَسَیَکْفیکَهُمُ اللَّهُ وَ هُوَ السَّمیعُ الْعَلیم
اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ اَهْلَ بَیْتِ مُحَمَّدٍ اوُلِی الْاَمْرِ الَّذینَ اَمَرْتَ بِطاعَتِهِم وَ اوُلِی الْاَرْحامِ الَّذینَ اَمَرْتَ بِصِلَتِهِمْ وَ ذَوِی الْقُرْبی اَلَّذینَ اَمَرْتَ بِمَوَدَّتِهِمْ وَ الْمَوالِی الَّذینَ اَمَرْتَ بِعِرْفانِ حَقِّهِمْ وَ اَهْلَ الْبَیْتِ الَّذینَ اَذْهَبْتَ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَ طَهَّرْتَهُمْ تَطْهیراً اَسْئَلُکَ بِهِمْ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَفْعَلَ بی کَذا وَ کَذا.»
یعنی: «ای کسی که بوسیله ذات خود یگانه و تنها از خلق خود شد! ای کسی که بوسیله آفرینشش، از خلق بی نیاز شد! ای کسی که از روی لطف، خودت را به خلق شناساندی! ای کسی که اهل اطاعتش را به جایی که مورد رضایت خویش است می بری! ای کسی که دوستدارانت را بر شکرگزاریت یاری می کنی! ای کسی که بر دوستدارانت با دینت منّت گذاردی و به آنها با رساندنشان به آنچه خود می خواهی لطف نمودی! از تو درخواست می کنم به حقّ ولیّ و جانشین صالحت که باقی مانده تو روی زمینت می باشد و انتقام گیرنده تو از دشمنانت و دشمنان رسولت و باقیمانده پدران صالحش م ح م د پسر حسن می باشد و بوسیله او بسوی تو تضرّع می جویم و او را پیشاپیش حاجتهایم و درخواستهایم بسوی تو قرار می دهم که درود بفرستی بر محمّد و آل محمّد و اینکه با من (اینگونه و اینگونه) رفتار کنی، و اینکه مرا درک کنی و مرا نجات دهی از آنچه که از آن می ترسم و دوری می کنم و بوسیله آن، لباس عافیت و عفو و بخششت را در دنیا و آخرت بر من بپوشان و برای او یاور و حفظ کننده و یاری کننده و رهبر و ساتر و سایه بان باش تا اینکه در زمینت ساکن شود و برای مدّت طولانی از آن بهره گیرد، ای مهربانترین مهربانان و هیچ حول و نیرویی نیست مگر به خدای بلند مرتبه بزرگ، پس خدا ترا از آنها کفایت می کند و او شنوای داناست. خدایا! بر محمّد و اهل بیت محمّد درود فرست، آن صاحبان امری که دستور به اطاعت آنها دادی و صاحبان ارحامی که دستور صله ارحام از آنها را صادر کردی و نزدیکانی که به دوستی آنها امر نمودی و سرپرستانی که دستور به شناخت حقّ آنها دادی و اهل بیتی که پلیدی را از آنها دور ساختی و آنها را پاک گردانیدی، از تو می خواهم به حقّ آنها، بر محمّد و آل او درود فرستی و در مورد من انجام دهی فلان چیز و فلان چیز را.»
و امّا دعای دوّم، پس این است:
«اَللَّهُمَّ یا خالِقَ السَّقْفِ الْمَرْفوُعِ وَ الْمِهادِ الْمَوْضوُعِ وَ رازِقَ الْعاصی وَ الْمُطیعِ اَلَّذی لَیْسَ مِنْ دوُنِهِ وَلِیٌّ وَ لا شَفیعٌ اَسْئَلُکَ بِاَسْمائِکَ الَّتی اِذا سُمِّیَتْ عَلَی طَوارِقِ الْعُسْرِ عادَتْ یُسْراً وِ اِذا وُضِعَتْ عَلَی الْجِبالِ کانَتْ هَباءاً مَنثُوراً وِ اِذا رُفِعَتْ اِلَی السَّماءِ تَفَتَّحَتْ لَهَا الْمَغالِقُ وَ اِذا هَبَطَتْ اِلَی ظُلُماتِ الْاَرْضِ اتَّسَعَتْ لَهَا الْمَضایِقُ وَ اِذا دُعِیَتْ بِهِ الْمَوْتَی اُنْتُشِرَتْ مِنَ اللُّحُود وَ اِذا نوُدِیَتْ بِهِ الْمَعْدوُماتِ خُرِجَتْ اِلَی الْوُجوُدِ وَ اِذا ذُکِرَتْ عَلَی الْقُلوُبِ وَجِلَتْ خُشوُعاً وَ اِذا قَرَعَتِ الْاَسْماعُ فَاضَتِ الْعُیُونُ دُمُوعاً اَسْئَلُکَ بِمُحَمَّدٍ رَسُولِکَ الْمُؤَیَّدِ بِالْمُعْجِزات اَلْمَبْعُوثِ بِمُحْکَمِ الْآیاتِ وَ بِاَمیرِالْمُؤْمِنینَ عَلِیِّ بْنِ اَبیطالِب اَلَّذِی اخْتَرْتَهُ لِمُواخاتِهِ وَ وَصَّیْتَهُ وَ اصْطَفَیْتَهُ لِمُصافاتِهِ وَ مُصاهِرَتِهِ و َبِصاحِبِ الزَّمانِ الْمَهْدِی الَّذی تَجَمَّعَ عَلَی طاعَتِهِ الْآراءُ الْمُتَفَرَّقَةُ وَ تُؤْلَفُ لَهُ الْاَهْواءُ الْمُخْتَلِفَةُ وَ تَسْتَخْلِصُ بِهِ حُقُوقُ اَوْلِیائِکَ وَ تَنْتَقِمُ بِهِ مِنْ شَرارِ اَعْدائِکَ وَ تَمْلَأَ بِهِ الْاَرْضَ عَدْلاً وَ اِحْساناً وَ تُوَسِّعْ عَلَی الْعِبادِ بِظُهوُرِهِ فَضْلاً وَ امْتِناناً وَ تُعیدَ الْحَقَّ مِنْ مَکانِهِ عَزیزاً حَمیداً وَ تُرْجِعَ الدّینُ عَلَی یَدَیْهِ غَضّاً جَدیداً اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ فَقَدِ اسْتَشْفَعْتُ بِهِمْ اِلَیْکَ وَ قَدَّمْتُهُمْ اَمامی وَ بَیْنَ یَدَیْ حَوائِجی وَ اَنْ توُزِعَنی شُکْرَ نِعْمَتِکَ فِی التَّوْفیقِ لِمَعْرِفَتِهِ وَ الْهِدایَةِ اِلی طاعَتِهِ وَ اَنْ تَزیدَنی قُوَّةً فِی التَّمَسُّکِ بِعِصْمَتِهِ وَ الْاِقْتِداءِ بِسُنَّتِهِ وَ الْکَوْنِ فی زُمْرَتِهِ وَ شیعَتِهِ اِنَّکَ سَمیعُ الدُّعاءِ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرَّاحِمین.»
( - بحارالانوار ج 86 ص 354 )
یعنی: «خداوندا! ای آفریننده آسمان بلند و زمین پست و ای روزی دهنده گنهکار و مطیع، که هیچ ولیّ و سرپرست و شفاعت کننده ای برای او نیست، از تو می خواهم به نامهایت که اگر آن نامها را بر مسائل و راههای دشوار بخوانی آسان می شود و اگر بر کوهها قرار داده شود آنها را مانند ذرّات غبار پراکنده در هوا می گرداند و اگر بسوی آسمان بالا روند برای آنها راههای بسته، باز می شود و اگر به تاریکی های زمین فرو روند تنگیها بر ایشان وسیع می شود و اگر بوسیله آنها، مردگان از قبرها خوانده شوند و از لحدهای خود بیرون بیایند و اگر بر نیستها خوانده شوند موجود می شوند و اگر بر قلبها یاد شوند از خشوع ترسان می شوند و اگر بر گوشها زده شوند چشمها، مانند چشمه جوشان اشک می گردند، از تو می خواهم به حقّ محمّد، فرستاده ات که با معجزات تأیید شده و با آیات محکم مبعوث شده و به امیرالمؤمنین علی فرزند ابیطالب که برای برادری و جانشینی پیامبر اختیارش کردی و به دوستی خاصّ و دامادیش برگزیدی و به صاحب زمان، مهدی که آراء پراکنده را بر اطاعتش جمع می کنی و هواهای مختلف را برای او جمع آوری می کنی و بوسیله او حقوق دوستانت را خلاصی می دهی و از بدهای دشمنانت بوسیله او انتقام می گیری و بوسیله او زمین را پُر از عدل و احسان و نیکی می کنی و با ظهور او بر بندگانت تفضّل می نمایی و منّت می گذاری و بر آنها وسعت می دهی و حقّ را از مکانش در حالی که عزیز و حمید است باز می گردانی و با دستانش، دین را با طراوت جدیدی باز می گردانی، که درود فرستی بر محمّد و آل محمّد و همانا من بوسیله آنها بسویت طلب شفاعت کرده ام و آنها را پیش روی خودم و پیشاپیش حاجتهایم قرار داده ام و اینکه شکر نعمتهایت را بوسیله توفیق به شناخت او و هدایت بسوی بندگی و فرمانبرداری از او به من عطا کنی و اینکه نیروی مرا در تمسّک به عصمت او و اقتدا به سنّت او و بودن در زمره شیعیان او افزایش دهی همانا تو شنوای دعا هستی، به امید رحمتت ای مهربانترین مهربانان.»
شیخ ابراهیم کفعمی بعد از نقل این دعاها گفته است: «این ادعیه در «متهجّد» شیخ طوسی نیست ولی من آنها را در بعضی از کتابهای اصحاب خودمان در حالی که با آب طلا نوشته شده بود مشاهده کردم.»
مخفی نماند که دعای اوّل با آنچه سیّد بن باقی در کتاب «اختیار» و علاّمه در «منهاج الاصلاح» نقل کرده اند مطابق است ولی شیخ طوسی در «مصباح» تا «اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَفْعَلَ بی کَذا وَ کَذا.» نقل کرده وقسمتی که در دعای هر امامی موجود است در آنجا وجودندارد.